Η Ροδαφνούσα.

Κάτω στους πέντε ποταμούς κάτω στες πέντε βρύσες
έσει τρεις κόρες όμορφες τρεις καμαροφρυδούσες.
Την μιαν λαλούν την Αδορούν, την άλλην Αδορούσαν
την τρίτην την καλλύττερην λαλούν την Ροδαφνούσαν.
Τον μήναν που ’γεννήθηκεν ούλλα τα δέντρ’ αθθούσαν
εππέφταν τ’ άθθη πάνω της τζ’ εμυρωθκιοκοπούσαν.
Ροδόσταμμαν η Αδορού, γλυκόν η Αδορούσα
μα το φιλίν του βασιλιά εν για την Ροδαφνούσαν.
«Κάπου ’ν που ’στράφτει τζαι βροντά, κάπου χαλάζιν ρίφκει
κάπου ο Θεός εθέλησεν μιαν χώραν ν’ αναείρει».
«Μήδ’ εν που ’στράφτει με βροντά, μηδέ χαλάζιν ρίφκει
η ρήαινα τες σκλάβες της ξαννοίει να της πούσιν».
Χαπάρκα τζαι μηνύματα της Ροδαφνούς να πάει.
«Άνου να πάμεν Ροδαφνού τζ’ η ρήαινα σε θέλει.»
« Ίντα με θέλ’ η ρήαινα τζ’ ίνταν το μήνυμάν της;
Αν ένι για το ζύμωμαν να πάρω τες σανίδες
τζ’ αν εν για το μαείρεμαν να πάρω τες κουτάλες
ειδέ τζ’ αν ένι για χορόν, να πκιάσω τα μαντήλια».
«Άνου να πάμεν Ροδαφνού τζ’ ότι τζ’ αν θέλεις πκιάε».
Έμπην έσσω τζ’ εφόρησεν ρούχα της φορεσιάς της
μήτε κοντά μήτε μακρυά, όσον της ελιτζιάς της.
Αππέσσω βάλλει πλουμιστά, αππέξω γρουσαφένα
τέλεια που πάνω έβαλεν τα μαρκαριταρένα
’ποδά κομμάτιν λασμαρίν να μεν την πιάσ’ ο ήλιος
’πο τζει μήλον στο σέριν της τζαι παίζει το τζαι πάει.
Πκιάννει το τζείνον το στρατίν, τζείνον το μονοπάτιν
το μονοπάτιν βκάλλει την στης ρήαινας τον πύρκον.
Στέκεται δκιαλοΐζεται: Πώς να την σαιρετίσει;
«Τζαι να της πω μουσκοκαρκιά... μουσκοκαρκιά ’σιει κόγγλους.
Τζαι να της πω τρανταφυλιά... τρανταφυλιά ’σιει αγκάθκια.
Άτ’ ας την σαιρετίσουμεν, σαν πρέπει, σαν αξίζει».
Εξέβην το ’ναν το σκαλίν τζ’ εσούστην τζ’ ελυΐστην
εξέβην τ’ άλλον το σκαλίν τζ’ εψιντροκανατζίστην.
«Ώρα καλή βασίλισσα τζαι ρή(γ)α θυ(γ)ατέρα
που λάμπεις πα’ στον θρόνον σου σαν άσπρη περιστέρα.»
Τζαι πολοάτ’ η ρήαινα μ’ ένα στόμαν γεμάτον:
«Είδα σε τζ’ εσπαγιάστηκα τζ’ εκούμπησα στον τοίχον
τζ’ έχασα τζαι τα λόγια μου που ’σεν να σου συντύχω.
Εγιώ ’δα σ’ εσπαγιάστηκα τζ’ ο ρήας πώς να μείνει!
Έλα να πάμεν Ροδαφνού τζ’ αφταίννει το καμίνιν».
«Δώσ’ μου δκυό ώρες ’πομονήν τζαι δκυό καρτεροσύνην
να βάλω μιαν φωνήν μιτσιάν τζαι μιαν φωνήν μιάλην
πέρκι μ’ ακούσ’ ο βασιλιάς τζ’ έρτει να με ποσπάσει».
« Τζαι βάλε μιάν τζαι βάλε δκυό τζαι βάλε όσες θέλεις
ο βασιλιάς εν μακριά νά ’ρτει να σε ποσπάσει».
Πάνω στο φαν πάνω στο πκιείν, ο βασιλιάς ακούει.
«Μουλλώστε ούλλα τα βκιολιά τζαι ούλλα τα λαούτα
τούτ’ η φωνή που ’ξέβηκεν, εν της Αροδαφνούσας.
Σκλάβοι φέρτε τον μαύρον μου τον πετροκαταλύτην
που καταλυεί τα σίερα τζαι πίννει τον Αφρίτην».
Τζ’ ώσπου να πεί «έσετε γειάν» έκοψεν σίλια μίλια
τζ’ ώσπου να πούσιν «στο καλόν», έκοψεν άλλα σίλια
τζαι με τα νέφη παρπατά τζαι με τον ήλιον τρέσει
στην τρίτην την φτερνιστηρκάν στον πύρκον κατεβαίννει.
«Ελ’ άννοιξε μου ρήαινα τζ’ έχω μιάλην βίαν».
«Έπαρ’ μου λλίην ’πομονήν, όσον πολλύν μιαν ώραν».
Κλωτσιάν της πόρτας έδωκεν μπαίνν’ έσσω καβαλλάρης.
Τζαι βρίσκει την Αροδαφνούν στο γαίμαν τυλιμένην
τζαι βλέπει τζαι την ρήαιναν στα πεύτζια καθισμένην.
Αρπάσσει την Αροδαφνούν στα πεύτζια την καθίσκει
τζ’ αρπάσσει τζαι την ρήαιναν στο γαίμαν την τυλίει.
Την Ροδαφνούν εθάψαν την παπάδες τζαι ’γουμένοι
την ρήαιναν εφάαν την δκυό σσύλλοι πεινασμένοι.

Τραγούδι μεσαιωνικό, βασισμένο σε ιστορικά γεγονότα. Σύμφωνα με τον Λεόντιο Μαχαιρά, ο Φράγκος ρήγας της Κύπρου, Πέτρος Α΄, ερωτεύτηκε παράφορα την αρχόντισσα Τζοάνα Λ’ Αλεμά, χήρα του διοικητή της Χούλου της Πάφου και την άφησε έγκυο. Κατά την απουσία του Βασιλιά στη Γαλλία, η ρήγαινα Ελεονώρα κάλεσε και έφεραν στο παλάτι την αρχόντισσα Τζοάνα. Της έκανε φρικτά βασανιστήρια για να ρίξει το βρέφος, χωρίς όμως αποτέλεσμα. Το βρέφος γεννήθηκε, αλλά κανείς δεν έμαθε ποτέ για την τύχη του. Η δε Τζοάνα κλείστηκε για αρκετό καιρό στην φυλακή από τη ρήγαινα. Όταν ο ρήγας έμαθε τα συμβάντα έστειλε στη ρήγαινα πολύ αυστηρό μήνυμα από τη Γαλλία ότι θα πληρώσει πολύ ακριβά τα όσα είχε κάνει στην Τζοάνα. Τότε η ρήγαινα την έβγαλε από τη φυλακή και την εξανάγκασε να κλειστεί σε μοναστήρι.Ο λαός όμως έβαλε στη θέση της αρχόντισσας μια φτωχή πανέμορφη χωριατοπούλα, τη Ροδαφνούσα και με την πλούσια φαντασία του έδωσε διάφορες τροπές στην ιστορία σε πολλές παραλλαγές. Κράτησε όμως και αρκετά ιστορικά στοιχεία αναλλοίωτα.Το τραγούδι είναι μακροσκελές.